Hak ve özgürlükler, toplum yaşamı içinde yasalarla güvence altına alınmıştır. Günlük yaşam içinde haksız bir durumla karşı karşıya kaldığımızda yasal yollardan haklarımızı arayabiliriz; ancak yasal süreçler öncesinde uzlaşma ile sorunların çözümü yoluna da gidilebilir.
Her sorun uzlaşma ile çözülemeyebilir. Sorunların uzlaşma ile çözülemediği durumlarda demokratik yollara başvurulmalıdır. Yasal yollara başvurmak gerektiği zaman iki yol izleyebiliriz. Biri yargı yoluyla hak arama, diğeri ise idari başvuru hakkını kullanmadır.
Hakkımızı bağımsız mahkemeler yoluyla arayabileceğimiz gibi, idari başvuru yoluyla da arayabiliriz. İdari başvuru hakkımızı kullanırken dilekçe ile başvurabilir, ilgili kurum ve kuruluşların şikâyet ve bilgi edinme merkezlerine de başvurularımızı yapabiliriz.
Sorumlu bir vatandaş olarak yasal hak arama süreçlerini takip etme konusunda cesaretli olmak ve çevremizdekileri haklarını arama konusunda cesaretlendirmek gerektiğini de unutmamalıyız. Aktif vatandaşlar, sadece kendi haklarının farkında olan ve onları kullanan vatandaşlar değil, aynı zamanda başkalarının haklarını koruyan ve onları, haklarını koruma konusunda cesaretlendiren vatandaşlardır.
Örneğin; Hakan’ın komşusu Zahide Hanım’ın zihinsel engelli bir çocuğu vardır. Zahide Hanım, devletin özel eğitime muhtaç çocuklara sağladığı eğitim hizmetinden yeterince haberdar değildir ve bu konuda ne yapacağını bilmemektedir. Aktif ve sorumlu bir vatandaş olarak Hakan, Zahide Hanım’ı devletin özel eğitime muhtaç çocuklara sağladığı eğitim hizmetleri konusunda bilgilendirerek Rehberlik Araştırma Merkezi’ne yönlendirmiştir.
Temel insan hak ve özgürlüklerinin ihlali konusunda mahkemelere başvuru yapılabileceği gibi her il ve ilçede bulunan “İnsan Hakları Kurulu”na bireysel başvurular da yapılabilir. Yine tüketici olarak hakların korunması için valilik veya kaymakamlık içinde yer alan “Tüketici Koruma Hakem Heyeti”ne başvurulabilir. Benzer şekilde, günlük yaşam içinde hastanelerde, bankalarda, alışveriş merkezleri vb. yerlerdeki hak ihlallerinde de aynı yol izlenebilir. Karşılaştığımız sorunların çözümünde izlediğimiz yolları çevremizdekilerle de paylaşabiliriz. Bu sayede çevremizdekiler, haklarını arama konusunda cesaretlenerek haksızlıklar karşısında izleyeceği yolları da öğrenmiş olurlar.
Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık)
Vatandaşlar arasında oluşan hak ve özgürlük ihlalleri ve uygulamadan doğan adaletsizlikleri incelemek, araştırmak ve çözümü için çalışan bir kurumdur.
Hak ve özgürlükleri kullanma ve koruma konusunda sivil toplum kuruluşları da önemli faaliyetler yürütmektedir. STK’lar bu alanda halkın daha çok bilgi sahibi olması, haklarını kullanması ve cesaretlenmesi için çalışmaktadır. İnsan hak ve özgürlüklerini koruma ve ihlalleri önleme konusunda ülkemizde 2013 yılından itibaren Kamu Denetçiliği Kurumu da faaliyet göstermektedir.
Günlük yaşamda karşılaşılan haksızlıklar karşısında başvuru yapabileceğimiz merkezler veya kuruluşları inceledik. Bu merkez veya kuruluşlara başvuru yapmak ve çevremizde haksızlıklara uğrayanları bu merkezlere başvuru yapmaları konusunda cesaretlendirmek son derece önemlidir. Çevremizdekileri hak ve özgürlüklerini kullanmaları konusunda cesaretlendirirken sorumlu bir şekilde davranılması gerektiği de unutulmamalıdır. Yukarıda verilen numaralar gerekli olduğu durumlarda kullanılmalıdır. Bu numaraları gereksiz yere kullanmak veya hak aramak adına başkalarını mağdur edecek durumlara yol açmamak gerekir. Bu konulara dikkat etmek ve çevremizdekileri de uyarmak bilinçli bir vatandaş olarak sorumluluğumuzdur.
Bir yanıt bırakın