Aristoteles, “İyi insan olmak her zaman iyi vatandaş olmak anlamına gelmez.” der.
“İyi vatandaş kimdir ve özellikleri nelerdir?” sorusu Eski Yunan’dan beri yanıtı aranan bir soru olmuştur. Antik Çağ’da iyi insan iyi vatandaş olarak düşünülüyordu. Ancak Aristoteles bunun doğru olmadığını, iyi vatandaşın daha başka özellikler taşıması gerektiğini savundu. Söz konusu soru, günümüzde iyi vatandaş demokratik, etkin ya da aktif vatandaştır, biçiminde yanıtlanmaktadır.
Demokratik vatandaşın özellikleri de hak ve özgürlüklerini bilen, görev ve sorumluluklarını yerine getiren, katılımcı, özgür ve bağımsız davranabilen vb. biçimde sıralanmaktadır. Demokratik vatandaş, demokrasinin ilke ve değerini önemseyen, onları yaşam tarzı hâline getiren, bu ilke ve değerleri koruyan bir bireydir. Bu tür bireylerden meydana gelen toplumu kimse yanıltarak kolaylıkla yönlendiremez. İnsan hakları ihlalleri daha az yaşanır.
Demokratik vatandaş, bireysel ve toplumsal sorumluluklar alabilen, toplumsal yaşam içinde etkin olan kişidir. Bu kişiler; görüşlerini ifade etme, kararlara katılma veya toplumsal örgütlenmeler içinde yer alma gibi toplumsal katılımın yanı sıra toplumda haklar ve sorumluluklar dengesini kurabilmektedirler.
Örneğin sivil toplum kuruluşlarında görev alırlar, siyasetle iç içedirler, seçme ve seçilme haklarını eksiksiz kullanırlar. Siyaset, ekonomi, çevre vb. konularda yaşanan sorunlara müdahale eder, hiçbir iç ve dış etkinin etkisinde kalmadan özgür ve bağımsız davranırlar. Demokratik toplumlarda vatandaşların bireysel olarak kendilerini geliştirmeleri, toplumun gelişmesine ve demokratik sürecin sağlıklı işlemesine katkı sağlar.
Demokratik vatandaşlık bilincine sahip bireylerden oluşan toplumlarda, herkes birbirinin haklarına saygı gösterir, görev ve sorumluluklarını yerine getirir, başkalarına karşı toleranslı olur, çevreyi korur, yaşanan sorunların çözümüne katkı sunar, birlikte yaşamanın getirdiği fayda ve tehlikelerin farkında olur. Bütün bunların sonucu olarak toplumda demokratik sürecin işleyişi daha sağlıklı olur.
Bir yanıt bırakın