İnsan hak ve özgürlükleri ile ilgili, ulusal ve uluslararası boyutta her gün birçok olay meydana gelmektedir.
Söz konusu olayların bir kısmı olumsuz olmakla birlikte birçok olumlu gelişme de kaydedilmektedir. Bu alanda yaşanan her gelişmeden, yazılı ve görsel medya aracılığı ile anında haberdar olmaktayız.
Kimi zaman dünyanın öbür ucunda yaşanan herhangi bir hak ihlali için harekete geçeriz, kimi zaman hak ihlallerini ortadan kaldıracak kararlara seviniriz.
İnsan hakları ihlalleri, insanların kendi aralarında olabildiği gibi bireyle devlet arasında da olabilmektedir. Bireyin bireye yaptığı ihlallerin başında çocuk istismarı, kadına karşı şiddet, yaşama hakkı ihlali, çevre hakkı ihlali, tüketici hakkı ihlali vb. gelmektedir. Bireyle devlet arasında yaşanan ihlallerin başında da işkence ve kötü muamele, adil yargılanma hakkının ihlali, kişi güvenliğini sağlayamama; sağlık, eğitim çalışmaları vb. hakların karşılanamaması gibi ihlaller gelmektedir.
Dünyada yaygın olarak yaşanan hak ihlallerinden biri de insan ticaretidir. Kişi güvenliği hakkından yaşama hakkına, sağlık hakkından çalışma hakkına kadar çok sayıda hak ihlaline yol açan bu olayın önlenmesinde hepimize sorumluluklar düşmektedir. Yine yaşama hakkını ortadan kaldıran bir başka hak ihlali de idam cezasıdır. Demokratik ülkelerin bazılarında kaldırılmış olan idam cezası, demokrasi deneyimi az olan ya da hiç olmayan ülkelerde hâlâ uygulanmaktadır.
Üstelik idam kararlarının bir kısmı da siyasi iktidarların etkisiyle yapılmaktadır. İdamlar, aynı zamanda düşünme ve düşündüğünü yayma özgürlüğünü de ortadan kaldırmaktadır. Örneğin yakın zamanda Mısır’da 529 kişiye verilen idam kararı, yaşama hakkını ve düşünme özgürlüğünü ihlal eden bir karardır. Söz konusu idam kararlarına karşı tüm dünyadan tepkiler yağmaktadır. İdam kararlarının geri alınması için kampanyalar düzenlenmektedir.
Dünyanın dört bir yanında özellikle son yıllarda Avrupa’da giderek artan ayrımcı uygulamalar söz konusudur. Bunun sonucunda yabancı düşmanlığı yaygınlaşmakta, başta Türkler olmak üzere onlarca insan faili meçhul cinayetlere kurban gitmektedir. Ayrımcı uygulamaların önüne geçilmez ise yaşama hakkı ihlallerinin ürküntü veren bir noktaya gelmesi kaçınılmaz olacaktır.
Ülkemizde de birçok hak ihlali yaşanmaktadır. Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığının yıllık verilerine göre en çok ihlal; işkence ve kötü muamele, adil yargılanmama, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkını ihlal gibi konularda yaşanmaktadır.
İnsan hak ve özgürlük ihlalleri ile ilgili olayları takip etmemiz, olaylara zamanında müdahale etmek ve ihlali ortadan kaldırmak için iş birliği yapmamız açısından oldukça önemlidir. Yine dünyada yaşanan olumlu gelişmelerden anında haberdar olmamız, bu gelişmelerden bir an önce yararlanmaya başlamamızı da sağlar. Pek çok insan yaşanan gelişmelerden bihaber, hak ve özgürlüklerini bilmeden ve kullanmadan yaşamını devam ettirmektedir.
İnsan hakları alanında yaşanan ihlaller konusunda doğru bilgilenmemiz ancak medyayı bilinçli bir biçimde takip etmemizle mümkündür. Medyayı bilinçli takip, medya okuryazarlığı adında bir disiplini ortaya çıkarmıştır. Bu disiplinin bulgularından yararlanılarak hazırlanan “medya okuryazarlığı” dersi de ortaokullarda seçmeli ders olarak okutulmaktadır. Yine bu konuda vatandaşı bilinçlendirmek için çeşitli eğitim faaliyetleri düzenlenmektedir. Medya okuryazarlığı basit anlamda medyayı doğru okuyabilmek ve anlayabilmektir.
Medya okuryazarı olan kişi; eleştirel düşünme yeteneğine sahip, mesajı analiz etme ve sorgulama yeteneği gelişmiş ve alınan mesajların nasıl yapılandırılacağını bilen kişidir. Bu konuda kendimizi geliştirmemiz, medyanın yanlış yönlendirmesinin etkisinde kalmadan doğru mesajları alabilmemiz açısından oldukça önemlidir.
Bir insan hakları savunucusu olan Malcolm X “Eğer dikkatli olmazsanız gazeteler sizin mazlumlardan nefret etmenizi, zalimleri ise sevmenizi sağlayacaktır.”(1) der.
Bir yanıt bırakın