Katılma Hakkı veya Katılma Hakları Nelerdir?

Kişinin siyasal gücün kullanılmasına katılmasını sağlayan haklara katılma hakları denir.

Katılma hakları, Anayasa’nın “Siyasal Haklar ve Ödevler” başlığı altında düzenlenmiştir. Anayasaya göre bunlar, vatandaşlık hakkı, seçme ve seçilme hakları, siyasal partilerle ilgili haklar, kamu hizmetlerine girme hakkı, vatan hizmeti hakkı, vergi ödevi, dilekçe hakkı gibi hak ve özgürlüklerdir.

Temel haklardan bazıları, yaşama hakkı, kişi dokunulmazlığı, sağlık hakkı, eğitim hakkı, dilekçe hakkı, özel yaşamın gizliliği ve seçme ve seçilme hakkıdır.

Katılma hakları; aktif statü hakları olarak kabul edilmektedir. Anayasanın ikinci kısmı, üçüncü bölümünde yer alan bu haklar bireyin siyasal iktidarın oluşmasına ve kullanılmasına katıldığı ya da siyasal iktidarı belirlediği haklardır (m.66-74).

Kamusal Haklar Nelerdir?

Kamusal Haklar; kamu hukukundan doğan ve genellikle kişilerin devlete karşı kullandıkları haklardır. Anayasamızda bu haklar Kişinin hakları, Sosyal ve ekonomik haklar ve Siyasi haklar olmak üzere üç başlık olarak düzenlenmiştir.

Kişinin hakları, bireyin serbestçe gelişmesini hedefleyen yaşam alanına devletin müdahale etmesini önleyen haklardır. Bu sebeple bunlara “Koruyucu haklar” ya da devletin bu haklar karşısında negatif bir tutum sergileyip karışmama yükümlülüğü altında bulunmasından dolayı “Negatif statü hakları” da denir. Bu haklara örnek olarak özel hayatın gizliliği, din ve vicdan hürriyeti, konut dokunulmazlığı, haberleşme hürriyeti gösterilebilir.

Sosyal ve ekonomik haklar ise bireylere devletten olumlu (pozitif) bir tutum sergilemesini, devletin bazı hizmetleri yerine getirmesini isteme imkânı tanıyan haklardır. Bu sebeple bunlar “İsteme hakları” ya da “pozitif statü hakları” olarak da adlandırılırlar. Bu haklar arasında sağlık hakkı, konut hakkı, sosyal güvenlik hakkı, eğitim ve öğrenim hakkı sayılabilir.

Siyasî haklar, bireylerin siyasal iktidarın kullanılmasını ve devlet yönetimine katılmasını sağlayan seçme, seçilme, siyasî parti kurma, kamu hizmetine girme ve dilekçe hakkı gibi haklardan oluşur. Bu haklara “Katılma hakları” ya da “Aktif statü hakları” da denir.

Katılma hakkı nedir ve katılma hakları nelerdir sorularına cevap verdik diğer temel hak ve özgürlükler için Anayasada Yer Alan Temel Hak ve Özgürlükler başlıklı yazımızı okuyunuz.